मावळत्या दिनकरा......

रोज अनुदिनी  लिहायची म्हणते तरीही शेवटची  पोस्ट ऑगस्ट मधली……


मावळत्या दिनकराला  नमस्कार करून नवीन वर्षाची सुरवात ….











टिप्पण्या

टिप्पणी पोस्ट करा

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

लघु अजान वृक्ष - Ehretia Laevis

इमेज
हल्ली माझे चालणे खूप कमी झालेय.  पहिल्यासारखे नियमित जाणे होत नाही व त्यामुळे ह्या ऋतूत पारसिक हिलवर फुलणारी फुले पाहिली गेली नाही. असेच एकदा चुकून चालायला गेले होते.  आदल्या दिवशी जिप्सीने अडुळश्याची फुले व्हाट्सअप्प ग्रुपवर टाकली होती. टेकडीवर अडुळसा कुठे आहे हे मला माहित आहे म्हणून विचार केला की आपणही एक फेरी मारून फोटो काढावेत.  अडुळश्याचे फोटो काढून परत रस्त्यावर येत असताना एका लहान झाडाने लक्ष वेधून घेतले.  झाडाची उंची साधारण सहा ते सात फूट होती व अगदीच बाळ झाड वाटत होते.  लक्ष गेले ते त्याच्या फुलांमुळे.  अगदी पिटुकली, माचीस काडीच्या डोक्याएव्हढी फुले बघून लगेच फोटो घ्यायला सुरुवात केली. घरी गेल्यावर थोडी शोधाशोध केली तेव्हा कळले की हा लघु अजान. बोटॅनिकल नाव इहरेटिया लेविस.  Ehretia Laevis. ह्या बोटॅनिकल नावांची एक गंमत आहे. झाडाचे नाव व झाडाची पहिल्यांदा नोंद करणारी व्यक्ती या दोघांचीही गुंफण नावात घातलेली असते.  जॉर्ज  डायनिसिअस एऱ्हेट या बोटॅनिकल कलाकाराने पहिली नोंद केली म्...
अधिक वाचा

गारंबीची बी

इमेज
आज अकस्मात गारंबीची बी पहावयास मिळाली. हिला गायरी असेही म्हणतात.  ह्याची जी वेल असते ती साधीसुधी नसते तर महावेल असते.  शास्त्रीय भाषेत Liana म्हणतात त्या प्रकारची प्रचंड वेल, जी साधारण जंगलात उंच वृक्षांवर चढलेली आढळते.  ह्याची शेंगही काही फूट लांब असते.  अजून ही वेल प्रत्यक्ष पहायचे भाग्य मला लाभलेले नाही.   शास्त्रीय नाव Entanda rheedii किंवा Entanda Puesartha. एप्रिल २०२२चा अपडेट :  मी वर लिहिलेय कि हा वेल मला  अजून पाहायला मिळाला नाहीय.  तेव्हा  पाहिला नव्हता पण आता पाहिलेला आहे.   आंबोलीत कायमच्या  मुक्कामाला आल्यावर आंबोली घाटातून  सावंतवाडी फेऱ्या वाढल्या.  अशाच एका फेरीत मला एका १० मजली झाडावर  काहीतरी  टांगलेले  दिसले.   इतक्या उंचीवर दिसतेय  म्हणजे कुठल्यातरी  मोठ्या पक्ष्याने  घरट्यासाठी म्हणून मोठे फडके  नेऊन तिथे टाकले असणार असे मला  वाटले.  पण तरी खात्री करण्यासाठी म्हणून  पुढच्या वेळेस दुर्बीण   घेऊन गेले व बघते तर...
अधिक वाचा

फाईकस लाइरटा Ficus lyrata

इमेज
ऑफिसात फिरताना ही झाडे अनेकदा पाहिली.  प्रथमदर्शनी समुद्रफुलांची झाडे वाटली, Barringtonia Asiatica.  म्हणून फारसे लक्ष दिले नाही. पण पाने जवळून पाहताना फरक लक्षात येऊ लागले.  पानांचा पुंजका व रंग जरी समुद्रफुलासारखा असला तरी याची पाने वेगळी होती. समुद्रफुलांची पाने टोकाला निमुळती होतात.  याची पाने टोकाला चक्क चौकोनी आकाराची होती. टोक असे नाहीच. मग शोधाशोध सुरू केली.   इंडियन फ्लोरा ह्या फेसबुक ग्रुपवर माहितीगार भरपूर आहेत.  तिथे नाव कळले, फाईकस लाईराटा Ficus lyrata.  याच्या पानांचा आकार लायर नावाच्या एका ग्रीक वाद्यासारखा आहे म्हणून लाईराटा व फाईकस हे त्याचे कूळ. पाने तशी बऱ्यापैकी मोठी आहेत, आपला दीड पंजा मावेल इतकी.  काल सहज फिरायला गेल्यावर झाडे परत दिसली.  एक दोन झाडांवर हिरवी फळे लागलेली दिसली.  म्हटले फळे लागली म्हणजे फुले येऊन गेली असणार आणि तरीही मला दिसली नाहीत..... पण फाईकस कुळातले झाड आहे हे समजल्यावर फुले पहावयास न  मिळाल्याची चुटपुट कमी झाली.  फाईकस कुटुंबात दर्शनी फुले अशी नसतात.  फ...
अधिक वाचा

बालपणीचा काळ सुखाचा.........

बालपणीचा काळ सुखाचा..  माझ्या बालपणातलाच काय आजवरच्या एकुण आयुष्यातला सुखाचा काळ कोणता असा प्रश्न कोणी विचारला तर उत्तर लगेच येईल,  सावंतवाडीतील वास्तव्याचा.  (अर्थात मला असले प्रश्न विचारतंय कोण म्हणा... :) माझा जन्म नगरचा.  मी साताठ महिन्याची असताना आईबाबा आंबोलीला परतले.    आणि मग मी तीन वर्षांची असताना आईबाबा सावंतवाडीला राहायला आले. तोपर्यंत कुटुंबात एका भावाची भर पडली होती. आधी सालईवाड्यात होतो राहायला.  तिथे आमचे स्वतंत्र एकमजली घर होते.  इतर घरे एकमेकांना जोडलेली होती.  तळमजल्यावर बाबा हार्मोनियम पेट्या बनवायचे, तिथेच छोटे स्वयंपाकघर होते आणि वरच्या मजल्यावर झोपायची खोली.  दोघांना जोडणारा एक जिना.  एकदा त्या वरच्या खोलीतुन खाली येताना पहिल्याच पायरीवर माझा पाय घसरला आणि मी पाय-या मोजत थेट खाली.  महिनाभर हात प्लास्टरमध्ये होता.  त्या काळात मी जेवढे शक्य होते तेवढे लाड करवुन घेतले,  धाकट्या भावाला शक्य तितके धपाटे मारुन घेतले. कारण त्या दरम्यान मला कोणीच ओरडत नव्हते. प्लास्टर निघाले त्या दिवशी मी खुप रडल...
अधिक वाचा

अडुळसा Justicia Adhatoda

इमेज
अडुळसा हे आपल्या अवतीभोवती आढळणारे झुडूप आहे.  बहुतेक ठिकाणी ह्याचा कुंपण म्हणून उपयोग केलेला दिसतो.  अडुळश्याला संस्कृतात  वसाका हे नाव आहे.  याचे शास्त्रीय नाव Justicia Adhatoda.   अडुळसाच्या मुळा, पाने, फुले आयुर्वेदिक औषधात  वापरतात. सर्दी, खोकला दमा, इत्यादींवर अडुळसा खूप गुणकारी आहे.
अधिक वाचा

मग मी मूर्ख कसा?

माझे सातवीपर्यंतचे शिक्षण पालिकांच्या शाळांत झाले.  शिक्षणाचे माध्यम मराठी व्यतिरिक्त अजून काही असू शकते, स्टेट बोर्ड व्यतिरिक्त अजून काही बोर्ड असतात वगैरे माहीत असायचा प्रश्न नव्हताच.  शाळा निवडताना घराच्या जवळ हा एकमेव निकष होता.  सावंतवाडीत, एल्फिन्स्टन रोडच्या घरी किंवा नंतर सांताक्रूझला आल्यावरही ह्याच निकषावर माझी शाळा निवडली गेली.   त्या वेळी साधारण मध्यमवर्गीय लोक, ज्यांच्या घरी शिक्षणाचे वारे वाहात असे, असे लोक मुलांना खासगी शाळांत घालत.  त्यामुळे पालिकांच्या शाळेत बहुतांश निम्न मध्यमवर्गीयांची मुले येत.  बहुतेकांच्या घरी शिक्षणाचे वातावरण नसे.  मुलांनी अभ्यास सोडून इतर कसलीही पुस्तके वाचलेली नसत, तोंडची भाषा अशुद्ध असे, अभ्यासात फारशी गती नसे. अशा मुलांमध्ये माझ्यासारखे मोजके अपवाद, ज्यांच्या घरी शिक्षण हा महत्वाचा विषय असे, जे शालेय पुस्तकांव्यतिरिक्त इतर अवांतर वाचन करीत असत ते वेगळे उठून दिसत.  वासरातल्या लंगड्या गायीच जणू! सध्या पालिकांच्या शाळा कशा चालतात याबद्दल मला काही सांगता येणार नाही कारण तिथे शिकणारे कोणी परिचयात न...
अधिक वाचा